De late gevolgen van kanker: een verhaal uit de praktijk

De NFK heeft onlangs haar rapport gepubliceerd over hun onderzoek onder meer dan 3600 (ex) kankerpatiënten naar de late gevolgen van kanker. Enkele cijfers:

68% van de mensen ervaart vermoeidheid na kanker
54% ervaart een vermindering van de lichamelijke conditie na kanker
40% ervaart geheugenproblemen na kanker

Cijfers die er niet om liegen en toch worden de klachten vaak niet door (bedrijfs)artsen herkend en erkend. Dit wordt deels veroorzaakt omdat er (nog) geen wetenschappelijk onderbouwd bewijs is voor een medisch verband tussen kanker en vermoeidheid, geheugenverlies of een verminderde concentratie.

61% ervaart beperkingen met betrekking tot werk en/of school als gevolg van de late gevolgen van kanker.

Als counselor/coach werk ik al jaren met mensen die kanker hebben (gehad) en voor mij staat het als een paal boven water dat er een verband moet zijn tussen kanker en bijvoorbeeld vermoeidheidsklachten. Het komt te vaak voor dat (ex)patiënten hier last van hebben en dat er geen andere diagnose gesteld kan worden. Medisch erkend of niet, het is een feit dat zo ontzettend veel mensen late gevolgen van kanker ervaren en daar dagelijks in meer of mindere mate last van hebben. 

Een verhaal uit de praktijk
Lisa wordt door haar opdrachtgever in mei 2017 bij mij aangemeld voor een re-integratie 2^e spoortraject. Zij werkt als docent bij een opleidingsinstituut en is uitgevallen met vermoeidheidsklachten. De bedrijfsarts geeft aan dat er sprake is van benutbare arbeidsmogelijkheden en de enige medische beperking waar sprake van is en waar rekening mee gehouden moet worden is “energetische beperkingen”. Lisa heeft haar werk gedeeltelijk hervat en is aan het opbouwen in het aantal uren dat zij werkt. Omdat werknemer in het 2^e ziektejaar zit en het niet volledig zeker is dat Lisa voor einde wachttijd weer volledig hersteld in haar eigen functie aan het werk is, wordt eveneens ingezet op re-integratie 2^e spoor. Een duidelijk verhaal.

In de eerste minuten van ons gesprek komt Lisa bij mij over als een sterke vrouw waar het even tegenzit maar die uit alle macht probeert te re-integreren in haar functie als trainer. Een functie die zij ontzettend leuk vindt en waar zij veel voldoening uithaalt. Als ik echter ga doorvragen blijkt Lisa in 2011 de diagnose kanker gehad te hebben. Nadat alle behandelingen afgerond waren, is zij weer aan het werk gegaan en heeft zij in korte tijd opgebouwd tot haar volledige uren. Uit haar verhaal maak ik echter op dat het haar nauwelijks nog lukt om vol te blijven houden, zelfs nu zij nog pas een gedeelte van haar volledige uren werkt. Daarnaast blijkt dat haar leven na de diagnose kanker en de behandelingen alleen nog maar bestaat uit werken, eten en slapen. Energie om iets met haar gezin te ondernemen had en heeft zij niet. Er is sprake van een disbalans tussen werk en privé, een ongezonde situatie. Als ik doorvraag op de situatie breekt zij en kan zij alleen nog maar huilen. Zij is aan het einde van haar latijn, zowel lichamelijk als geestelijk.

Ik overleg met werkgever en bedrijfsarts omdat ik wil starten met een traject waarin Lisa eerst leert waar haar grenzen liggen en deze aan durft te geven en waarin de balans tussen werk en privé herstelt wordt. Pas daarna zijn we klaar om alle stappen te doorlopen richting externe arbeidsmarkt.

Tijdens de zomervakantie bespreekt zij de nodige zaken met haar man en kinderen en wordt er een basis gelegd om meer tijd en aandacht door te brengen met haar gezin. Ook leert zij gaandeweg om haar grenzen meer en meer te bewaken en deze aan te geven bij haar werkgever en de bedrijfsarts. Deze laatste is echter van mening dat er geen medisch objectiveerbare redenen zijn voor haar vermoeidheidsklachten en dringt aan op het (versneld) opbouwen van het aantal uren. Lisa durft er in eerste instantie niet tegenin te gaan maar mede door onze gesprekken beseft zij dat het zo niet langer gaat en dat zij moet kiezen voor haar eigen gezondheid. Het wordt een strijd tussen hetgeen de bedrijfsarts verwacht en wat zij denkt aan te kunnen. Het gevolg is dat Lisa zich uiteindelijk wederom volledig ziek meldt.

Ik ben geen arts en mag daardoor ook geen diagnose stellen of medische uitspraken doen, maar als counselor en re-integratiecoach werk ik inmiddels al zo lang samen met zieke werknemers en hun werkgever dat ik een goede inschatting kan maken of iemand zijn of haar belastbaarheid overschrijdt. In het geval van Lisa is dat absoluut het geval en ik adviseer werkgever en bedrijfsarts om een spreekuur aan te vragen bij een in oncologie gespecialiseerde bedrijfsarts. Mijn inschatting blijkt juist: Lisa heeft last van de late gevolgen van kanker en doordat zij jarenlang toch steeds maar weer door is gegaan, blijkt zij nu een ernstige burn-out te hebben met alle gevolgen van dien. Lisa wordt door de oncologische bedrijfsarts doorverwezen naar de juiste behandelaren.

Voor Lisa en andere (ex)kankerpatiënten is het belangrijk dat er naar ze geluisterd wordt en dat hun klachten serieus genomen worden. Het feit dat een klacht niet medisch objectiveerbaar is, wil niet zeggen dat de klacht er niet is en er geen rekening mee gehouden moet worden. (Bedrijfs)artsen maar ook verzekeringsartsen van het UWV laten zich vaak leiden door de STECR richtlijnen en procedures waar zij zich aan dienen te houden. We hebben hier echter ook te maken met echte mensen en reële klachten. Het zijn richtlijnen en als in de praktijk blijkt dat iemand (ernstige) gezondheidsklachten heeft dan kan het niet anders dan dat er afgeweken moet worden van deze richtlijnen. 

Voor de werkgever kwam mijn luisterend oor en het advies om een oncologische bedrijfsarts te raadplegen net te laat. Zij hebben vanuit het UWV een loonsanctie opgelegd gekregen vanwege niet adequaat handelen van de eigen bedrijfsarts. En toch is het een (bedrijfs)arts nauwelijks te verwijten. Kanker is zo’n complexe ziekte, dat vraagt om verdere expertise. Met de komst van de nieuwe Arbowet in juli 2017 hebben werknemers het recht op een second opinion en in het geval van kanker is het waardevol om een dergelijk spreekuur aan te vragen bij een in oncologie gespecialiseerde bedrijfsarts. Deze kan vanuit zijn/haar specialisme goede en medisch onderbouwde adviezen geven waarmee de eigen bedrijfsarts weer verder kan.

Meer weten? Kijk op www.bureaucenc.nl/re-integratie/

Klik hieronder om terug te gaan naar het nieuwsoverzicht: