Welke relatie is er tussen kanker en long covid?

Feitelijk heeft long covid helemaal niets met kanker te maken, behalve dat mensen met kanker meer kans hebben op complicaties als ze besmet raken. Wat we echter in de praktijk zien, is dat er bij sommige mensen sprake is van “(late) gevolgen van (Long)Covid-19 die sterk lijken op de late gevolgen van kanker. Laten we ze eens onder de loep nemen:

Vermoeidheid is iets waar veel long covid patiënten last van hebben, extreme vermoeidheid. Op de voet gevolg door concentratieproblemen en vergeetachtigheid. Dat herkennen (ex)kankerpatiënten maar al te goed. Beiden kunnen fysiotherapie volgen en in veel gevallen helpt het gelukkig de klachten verminderen maar lang niet altijd. Zowel kanker als long covid delen zo’n klap uit , dat het herstel vaak meer omhelst dan alleen het opbouwen van de conditie. Hier is meer aan de hand!

Een praktijksituatie
Mevrouw Jansen is medio 2020 besmet geraakt en heeft voordat zij klachten kreeg haar partner besmet. Haar partner is er op een gegeven moment zo slecht aan toe dat hij opgenomen wordt in het ziekenhuis en op de IC terecht komt. De klachten bij mevrouw zijn gelukkig milder maar houden wel langdurig aan. Zo langdurig dat haar partner inmiddels al lang en breed weer opgeknapt is en volop aan het werk is, terwijl mevrouw zelf nog steeds veel moeite heeft met de alledaagse activiteiten. Weliswaar heeft zij vooruitgang geboekt, want waar zij eerst weer opnieuw heeft moeten leren lopen (ja u leest het goed) lukt haar dit nu weer zonder problemen. Echter de vermoeidheid, de concentratie en het herinneren spelen haar nog regelmatig parten. Zelf vertelt ze “Het lijkt soms wel of mijn hersenen aangetast zijn door het virus en bij vlagen mijn volledige brein stilgelegd wordt. Er komt dan nog nauwelijks iets uit mijn handen.”

Dit horen wij ook van onze cliënten met kanker waar wij dagelijks mee te maken hebben. Wat we ook merken is dat de adviezen die wij mensen met kanker geven, ook lijkt te helpen bij mensen die Covid-19 hebben gehad.

Een ander voorbeeld
Verpleegkundige loopt aan het begin van de pandemie Covid-19 op. Na een jaar gaat het nog steeds slecht met haar. Ondanks het feit dat ze volop traint om haar conditie te verbeteren, lijkt ze achteruit te gaan in plaats van vooruit. De behandeling wordt aangepast. Niet meer opbouwen en trainen, maar natuurlijk bewegen, zoveel mogelijk zelf de normale activiteiten van alle dag doen. Huishouden, boodschappen, hond uitlaten, kinderen naar school brengen. Al is het maar eventjes. En daar dan goed de eigen grenzen in de gaten houden. Steeds gas terugnemen voordat er overbelasting is. Ze past dit toe, houdt een logboekje bij wat ze doet en hoe ze zich daarbij en daarna voelt. Ze gaat met sprongen vooruit en zal voor het einde van het tweede ziektejaar haar eigen drukke baan weer kunnen doen.

Nog een voorbeeld:
Secretaresse met Covid-19, milde klachten. Knapt helemaal niet op. Na ruim een jaar kan ze nog niets. Op aangeven van de bedrijfsarts moet ze de re-integratie starten. Uur werken, half uur rusten, uur werken. Als ze thuiskomt is ze helemaal op en kan ze de rest van de dag niets meer. Met behulp van een ergotherapeut wordt een schema gemaakt met kwartiertjes uitbreiding. En de instructie dat ze energie over moet houden om thuis ook nog de dag door te komen.  Het is vooralsnog onduidelijk hoe ver ze zal komen. Maar vanuit het principe ‘zoveel mogelijk actief blijven zonder te overbelasten’ is er goede hoop op verbetering.

Adviezen en tips
Allereerst is het belangrijk dat je niet over je grenzen heen gaat. De impact van corona heeft een forse uitwerking gehad op lichaam en geest. Neem de tijd om hier goed van te herstellen en alles een plekje te geven.

Vergelijk jezelf ook niet met anderen maar accepteer de situatie zoals deze nu voor jou is. Jij bent de hoofdrolspeler in je eigen leven.

Verspreid je energie over de dag, over de week. Wissel activiteiten af met momenten van rust en ontspanning en kijk ook wat er op de werkvloer mogelijk is om de overprikkeling zo min mogelijk kans te geven.

Train je geheugen en concentratie met spelletjes als memory en het lezen van (korte) verhalen.

Aanpassingen op de werkvloer
Net als mensen met kanker durven ook mensen die corona hebben gehad, op de werkvloer niet te benoemen dat ze ergens last van hebben. Ze willen weer gewoon aan het werk en niet zeuren over kleine ongemakken, maar vaak zijn ongemakken met simpele aanpassingen op te lossen:

Gevoeligheid voor licht: vraag om een werkplek waar het licht gedimd kan worden of uit kan. Als dit niet mogelijk is omdat het centraal geregeld wordt, kijk dan of het dragen van een bril met getinte glazen uitkomst biedt.

Gevoeligheid voor geluid: vermijdt drukke (werk)plekken en drukke vergaderingen. Kijk of je thuis kan werken, op andere (minder drukke) uren of vraag om een rustige werkplek. Is jouw aanwezigheid gewenst bij een vergadering dan kun je vragen of de belangrijkste agendapunten als eerste besproken kunnen worden en verlaat de vergadering na maximaal een uur. Sowieso is het verstandig om – ongeacht van welke overprikkeling je last hebt – na ieder uur even een korte pauze te nemen.

Urenbeperking: Lukt het niet om je zoveel uren achter elkaar te concentreren, kijk dan of je tijdelijk minder uren kan werken of in niet aaneengesloten uren.

Maak afspraken over hoe je het werk zo goed mogelijk in kunt delen waardoor je zo min mogelijk last hebt van energievreters en je geconcentreerd en met aandacht je werk kunt doen. Zo ook kun je afspraken maken over de communicatie met de collega’s. Misschien vind je het fijn als iedereen aan je vraagt hoe het met je gaat, maar soms ook kan steeds het zelfde verhaal vertellen ervoor zorgen dat je continu met je ‘ziekzijn’ bezig bent en niet aan werken toekomt. Je kunt dan bijvoorbeeld afspreken dat je één contactpersoon op de hoogte houdt van de ontwikkelingen en dat die persoon jouw collega’s op de hoogste stelt. Een andere mogelijkheid is dat je bijvoorbeeld wekelijks een mail aan iedereen schrijft of een koffiemomentje hebt met al je collega’s waarin je aangeeft hoe het met je gaat en waar je behoefte aan hebt. 

Klik hieronder om terug te gaan naar het nieuwsoverzicht: