Hoe bouw je je belastbaarheid weer op na kanker?

Begin oktober nam ik als organisator deel aan een maandelijks terugkerende online meeting voor werknemers die kanker hebben (gehad). Het thema van die dag was “het vergroten van je belastbaarheid na kanker”

In 2020 kregen 115.000 mensen de diagnose kanker en gelukkig overleven steeds meer mensen deze ziekte. Als alle behandelingen achter de rug zijn, begint het herstel en daarmee ook het vergroten van je belastbaarheid. Hoe je dat doet, is voor iedereen anders want geen lichaam, geen mens, geen ziekte en het herstel daarvan is gelijk. Daarentegen zijn er bepaalde basistips die voor iedereen werkzaam zijn.

Het verbeteren van je fysieke conditie
Om je fysieke lichaam weer ‘op peil’ te krijgen, kun je gaan sporten. Belangrijk daarbij is dat het een sport is die je leuk vindt want niets werkt zo demotiverend om met iets bezig te zijn waar je geen zin in hebt. Een laagdrempelige manier van conditie opbouwen is bijvoorbeeld wandelen, hardlopen of fietsen. Voor yoga hoef je niet eens de deur uit als je enigszins geoefend bent en elke dag kun je meedoen met ‘Nederland in beweging’. Buitenshuis heb je de mogelijkheid om mee te doen aan een revalidatietraject waarbij sporten een onderdeel is, maar je kunt ook gaan zwemmen, fysiofitness, naar de sportschool of naar een andere sportvereniging gaan. Keuze te over. Waar je wel rekening mee moet houden, is dat je goed naar je lichaam luistert. Overbelast jezelf niet te veel door te snel vooruit te willen. Soms is een pas op de plaats de enige juiste stap om je fysieke belastbaarheid te vergroten. Luister daarbij goed naar de signalen van je lichaam. Onze arbeidsdeskundige Renée van Garderen kwam tijdens de meeting met een enorme eye-opener. Zij zei: “Ik heb de afgelopen maanden middels fietsen mijn conditie opgebouwd en ik kan nu ontzettend hard fietsen, maar de vermoeidheid is niet minder geworden.”

Het verbeteren van je mentale conditie
Evenzo belangrijk als het opbouwen van je fysieke conditie is het werken aan je mentale herstel. Lichaam en geest werken nu eenmaal samen en een diagnose als kanker met veelal belastende behandelingen kan er behoorlijk inhakken. Late gevolgen als vermoeidheid, concentratieproblemen en herinneren zijn veelgehoorde klachten. Praten over wat je meegemaakt hebt, hoe het nu met je is en waar je zoal tegenaan loopt, helpt. Dat kan bij een professional maar dit kan net zo goed iemand uit je vertrouwde omgeving zijn. Belangrijk is dat diegene jou je verhaal laat doen, (h)erkent wat je doormaakt, geen oordeel heeft maar desalniettemin wel kritisch mag zijn. We hebben immers allemaal ons eigen karakter en manier van (over)leven die we meedragen en ergens zit er altijd wel een blinde vlek. Na de diagnose kanker is het zeker niet ondenkbaar dat je heel anders tegen het leven aankijkt en je zingeving 180 graden gedraaid is. Het is een (verwerkings)proces dat tijd vraagt dus neem daar ook de tijd voor. Een tip om je geheugen te trainen is bijvoorbeeld het spelen van spelletjes als memory en als het op concentratie aankomt, is het lezen van korte verhalen in plaats van een hele roman een mooie start.

Balans
Een waar toverwoord maar ook voor wat betreft belastbaarheid uitermate belangrijk want waar je op dit moment ook staat in jouw proces, het draait allemaal om balans. Belangrijke tips daarbij zijn:
Verdeel je energie goed over de dag en over de week: in de praktijk zien we vaak mensen die gedurende de dag al door hun energie zijn of die na het werk ’s avonds alleen nog een beetje televisie kunnen kijken. Dat is niet goed. Zorg dat je niet teveel achter elkaar doet en je energie meer over de dag en daarmee ook over de week verdeelt. Dit kun je doen door activiteiten af te wisselen met momenten van (complete) rust. Vergeet daarbij vooral niet dat een vriend(in) bellen ook een activiteit is, evenals het lezen van een boek. Alles vraagt energie al zullen sommige dingen ook energie opleveren en daarmee zijn we direct bij het volgende punt. Maak een lijst van zaken die energie kosten en die energie geven. Zorg dat dit in balans is. Staan er te veel zaken die energie kosten op de agenda dan zul je merken dat de batterij sneller op is. Maak je activiteiten en rustmomenten inzichtelijk door ze bijvoorbeeld in je agenda neer te zetten. Zo zie je in één oogopslag hoe druk je het hebt of hoeveel ruimte je hebt op een dag. Ook hier geldt weer dat je goed naar je lichaam moet luisteren. Gaat het niet, geef dit dan aan en neem gas terug.

Op het werk
Als je weer aan het werk bent of gaat en je hebt (nog) last van gezondheidsklachten ga dan in gesprek met de werkgever om te kijken wat er mogelijk is om het jou zo comfortabel mogelijk te maken. Misschien is het mogelijk om van huis uit te werken en zo je uren meer over de dag en de week te verspreiden. Misschien bestaat er een mogelijkheid om tussendoor ergens te kunnen rusten of heb je een aparte werkplek nodig als een kantoortuin voor teveel ruis zorgt. Het is bij mensen met een oncologische achtergrond bekend dat mensen die kanker hebben (gehad) last kunnen hebben van overprikkeling bij geluid en/of licht, maar een werkgever of leidinggevende weet dit vaak niet dus ga het gesprek aan. Met de bedrijfsarts kun je een plan van aanpak maken hoe je het beste weer op kunt bouwen qua uren en werkzaamheden. Houdt daarbij rekening met jouw beperkingen van dat moment. Liever stap voor stap opbouwen – bijvoorbeeld door op maandag, woensdag en vrijdag een paar uur te werken en deze uren als het goed gaat verder uitbouwen – dan te snel met de kans dat je een terugval krijgt. Wees daar ook flexibel in en kijk hoe je jouw uren het best over de dag en de week kunt verdelen. 

Wees lief voor jezelf
Je hebt een hele intensieve reis gemaakt. Je hebt tijd nodig om te herstellen, het gebeurde een plekje te geven en je leven weer op te pakken. Wees lief voor jezelf en gun jezelf de tijd om te helen. Het weer opbouwen van je ‘normale’ leven is een weg van vallen, uithuilen, uitrusten, opstaan en weer doorgaan en dat soms meerdere keren. Blijf hierin oefenen met milde aandacht voor jezelf. Houd je mindset positief en kijk wat er inmiddels wel al weer lukt. Dat is vaak meer dan je denkt en lukt het (even) niet dan is dat ook goed. Het is zoals het is. Accepteren van wat is, geeft ruimte.

Klik hieronder om terug te gaan naar het nieuwsoverzicht: